نوشتن نقد عکس را چگونه آغاز کنیم
برای تمرین و نوشتن نقد عکس نکات زیر میتواند راهنما و گرهگشا باشد.
تقسیم بندی بر اساس نظر تری برت در کتاب «نقد عکس» انجام گرفته است. تاکید
میکنم این متن برای تمرین است.
نقد عکس: سه گام
برای نقد عکس ابتدا به پرسشهای زیر پاسخ دهید و سپس آنها را روی کاغذ
بیاورید. مقالهای بنویسید که دارای مقدمه و مطلبی که حاصل ترکیب چهار عنصر
زیر و سرانجام نتیجهگیری باشد.
گام اول. توصیف: هر آنچه را می بینید فقط توصیف کنید:
الف. عناصر: چه نوع خطوطی را میبینید؟ مستقیم، منحنی یا مورب یا...؟
• چه نوع شکلهایی میبینید؟ هندسی، غیرهندسی، یا ...؟
• چه نوع بافتی میبینید؟ زبر، نرم، دانهدار، درشت، ریز، پرپشت، و ...
• چه رنگهایی میبینید؟ روشن، تیره، درخشان، یا اصلا رنگی در کار نیست؟ یا ...
• دامنههای خاکستری چگونهاند؟ پرکنتراست، کم کنتراست، تونهای گسترده خاکسترِی، و ...؟
• عناصر درون عکس چیستند؟ آدم، ساختمان، درخت؟ و ...
ب. طرح: به عناصر ترکیب بندی و سازماندهی هنری تصویر توجه کنید.
• عکس متوازن است؟ توازن موجود در عکس چگونه نشان داده شده است؟
• عکس متقارن است یا نامتقارن؟
• ریتم در عکس دیده میشود؟ این ریتم حاصل تکرار است؟ چه چیزی تکرار شده
است؟ برای مثال ریتم حاصل تکرار خط، رنگ، شکل، یا چه چیز دیگر است؟
• نقطه کانونی (وضوح) کجاست؟ چه چیزی را در نگاه اول مشاهده میکنید؟
• فضا چگونه است؟ ژرف، تخت، یا...؟
• نقاط روشنتر در چه بخشهایی از عکس قرار گرفته است؟ (برای تشخیص بهتر
چشمهایتان را نیمه باز کرده و از میان مژهها نگاه کنید.) • نقاط تیرهتر
در چه بخشهایی از عکس قرار گرفته است؟
گام دوم. تفسیر (فقط از روی آنچه که دیدهاید عکس را معنا کنید. مقصود و معنای عکس چیست؟ گام یک سرنخها را به دست میدهد.)
• آیا عکاس به نسخهبرداری مستقیم از واقعیت پرداخته است؟
• آیا عکاس میخواسته است به بیان احساس و عواطف بپردازد؟
• آیا عکاس به طرح و مبانی هنر توجه کرده است؟
• آیا عنوان عکس در باره مفهوم / یا مقصود عکس سرنخی به دست می دهد؟
• در اغلب عکسها از این عبارات برای بیان مضمونها استفاده میشود: قدرت،
زیبایی، محبت، جنون، هیجان، شجاعت، پررمز و راز، مرگ، غصه، آرامش، تنهایی،
گرایش به عناصر هنری، گرایش به مبانی طراحی.
گام سوم. ارزیابی (نتیجهگیری) ارزیابی کنید که:
• عکس تا چه حد در رساندن اندیشه و احساس موفق است.
• مفهوم رساست؟
• آیا معانی متعددی قابل استنباط است؟
• هنرمند چگونه میتوانست پیام خود را بهتر برساند؟
• ارزیابی شما باید با بحث و استدلال همراه شود. عکس چرا موفق یا ناموفق است.